Camouflage en misleiding van de vijand in het algemeen zijn niet zomaar een kwestie van voertuigen en uniformen aan het juiste kleurtje aanpassen. Onder het adagium van Sun Tzu ‘Alle oorlogvoering is op misleiding gebaseerd’ schetste luitenant-kolonel R.C. Reuhl in 1963 de voorwaarden en het nut van succesvolle misleiding in moderne oorlogvoering.[1]

‘Het vermogen om te voorzien wat de waarschijnlijke vijandelijke reactie zal zijn is bepalend voor het succes van versluiering en misleiding’, schrijft Reuhl. Een goede inlichtingenpositie is dus essentieel, en misleiders moeten ‘in staat zijn zich in de gedachten van de vijand te verplaatsen. Er moet tegen worden gewaakt, dat men, zich verplaatsende in de vijandelijke situatie, van eigen gezichtspunt uit gaat oordelen.’

Technologische vooruitgang biedt weliswaar allerlei nieuwe kansen en problemen voor versluiering en misleiding, zoals het inzetten van nepradars en andere apparatuur om valse signalen af te geven aan de vijand, toch blijft succesvolle misleiding een kwestie van mensenwerk en psychologie, zegt Reuhl. ‘Aangezien de waarschijnlijke vijandelijke reactie culmineert in de persoon van de vijandelijke commandant, is diens waarschijnlijke reactie doorslaggevend.’ En: ‘Eén enkele bekende karaktertrek van de vijandelijke commandant is dikwijls van meer belang dan een volledig overzicht van zijn militaire loopbaan.’

De Camouflageschool bij de Dumoulinkazerne in Soesterberg. Foto Beeldbank NIMH

Hoe meer men over de vijandelijke bevelhebbers weet, hoe beter: ‘Sommige commandanten maken zich overdreven zorgen, anderen zijn juist overdreven behoedzaam; het is daarom van belang het karakter van de commandant van de tegenpartij te kennen, en te weten in welke mate hij zijn ondercommandanten vrij laat, welke tijd hij nodig heeft alvorens te reageren en in hoeverre zijn angst voor onbekende situaties zijn reacties beïnvloedt.’

De auteur stelt dat de landmacht tot dan toe te weinig waarde hecht aan versluiering en misleiding, en ‘juist voor naar verhouding zwakkere strijdkrachten kan een succesvolle toepassing van de misleiding van onschatbare waarde zijn, waarbij de gedachten in het bijzonder uitgaan naar de inzet van betrekkelijk goedkoop dummymaterieel.’